Jak przygotować się do tłumaczenia wyroków rozwodowych?
Od jakiegoś czasu piszę na blogu dość dużo o rozwodach z obcokrajowcami. Proszę mi wierzyć, nie dlatego, że ten temat mnie fascynuje.
Pismom sądowym w sprawach rodzinnych i opiekuńczych poświęcam trochę więcej czasu na blogu, ponieważ wyroki rozwodowe, wyroki w sprawach o alimenty i postanowienia o przysposobieniu często pojawiają się na egzaminie na tłumacza przysięgłego.
Pomimo tego, że jestem tłumaczem z dużym doświadczeniem w tłumaczeniu na sali sądowej, sprawy rozwodowe nigdy nie należały do tych najłatwiejszych, i to nie ze względu na terminologię. Terminologię prawniczą z zakresu prawa rodzinnego można opanować – to chyba jedna z łatwiejszych dziedzin prawa.
Wyroki sądowe zawsze wyglądają ‘mniej więcej’ tak samo. Różny jest oczywiście zakres przedmiotowy sprawy, która podlega rozstrzygnięciu. Wczoraj na blogu pisałam o tym, z czego składa się wyrok sądowy. Jeżeli jeszcze nie czytałeś tego wpisu, to przeczytaj.
Żeby dobrze przetłumaczyć wyrok rozwodowy, trzeba go najpierw zrozumieć. Pomoże Ci w tym lektura tego artykułu – przeczytasz w nim, o czym orzeka sąd w wyroku rozwodowym. Artykuł jest napisany językiem prawniczym, ale w sposób bardzo przystępny (wersja ‘light’).
Jeżeli masz dostęp do Systemu Informacji Prawnej LEGALIS, przestudiuj wersję tłumaczenia* i oryginału:
1/ USTANIE MAŁŻEŃSTWA, SEPARACJA art. 55-61(6) Kodeks rodzinno-opiekuńczego
2/ POSTĘPOWANIE W SPRAWACH MAŁŻEŃSKICH art. 425 – 452 Kodeks postępowania cywilnego
Po przeczytaniu artykułu i powyższych przepisów rozpocznij budowanie glosariusza.
Najtrudniejszy pierwszy krok …
Od czegoś trzeba zacząć. Zacznijmy od rozwodu.
*LEGALIS udostępnia tłumaczenie k.r.o. na j. angielski i j. niemiecki, k.p.c. na j.niemiecki
Jak czytać dokumenty sądowe w sprawach cywilnych?
Tych, którzy jeszcze nie wiedzą, pragnę poinformować, że Wydawnictwo C.H. Beck wydało w tym roku kolejną książkę prof. Berezowskiego pt. ‘Jak czytać i rozumieć angielskie dokumenty sądowe w sprawach cywilnych?’.
Zważywszy na dwa różne systemy prawne i różne instytucje prawne książka ta poświęcona tłumaczeniu sądowemu będzie bardzo ciekawą lekturą dla wszystkich pasjonatów przekładu prawniczego.
Jeżeli na poważnie interesuje Cię tłumaczenie prawnicze, to książka ta jest właśnie dla Ciebie!
Na zaostrzenie apetytu parę ciekawostek z angielskiego prawniczego autorstwa Leszka Berezowskiego
Czy do tłumaczenia dokumentów trzeba mieć oryginał?
Tematyka: formalne zasady wykonywania tłumaczeń poświadczonych, w administracji publicznej, w sądzie
Chodzi o to, czy oddając dokumenty do tłumaczenia, musisz dostarczyć oryginały.
Nie, nie musisz dostarczać oryginałów. Możesz dostarczyć tłumaczowi przysięgłemu kopie lub przesłać skan dokumentu, także drogą elektroniczną.
Musisz mieć jednak świadomość, że tłumacz przysięgły zaznaczy na tłumaczeniu, że tłumaczył z oryginału, tylko wtedy, gdy mu taki oryginał przedstawisz – w pewnych sprawach ma to istotne znaczenie dla sądu.
Art. 18 par. 2 Ustawy o zawodzie tłumacza przysięgłego: Na wszystkich poświadczonych tłumaczeniach oraz poświadczonych odpisach pism, które wydaje tłumacz przysięgły, wymienia się pozycję, pod którą tłumaczenie lub odpis są odnotowane w repertorium. Na sporządzonych tłumaczeniach i odpisach pism należy stwierdzić, czy sporządzono je z oryginału, czy też z tłumaczenia lub odpisu, oraz czy tłumaczenie lub odpis jest poświadczony i przez kogo.
Zagraniczne wyroki rozwodowe
Sprawy rozwodowe to szczególna kategoria spraw, wymagająca od prawnika nie tylko znajomości prawa i procedury sądowej, ale wyczucia, doświadczenia i nieschematycznego myślenia – pisze pani mec. Agnieszka Swaczyna na swoim blogu o rozwodzie i separacji.
Tłumaczyłam w sprawach rozwodowych z udziałem obcokrajowców i myślę, że uwagi pani mecenas dotyczące wyczucia i doświadczenia można także odnieść do tłumaczy sądowych. Ten rodzaj spraw ma rzeczywiście swój klimat i ‘dynamikę’.
Kwestii tłumaczenia na rozprawie rozwodowej poświęcę osobny wpis. Dzisiaj parę słów na temat uznawalności zagranicznych orzeczeń sądowych w sprawach rozwodowych.
Przed wejściem Polski do Unii Europejskiej, obywatele którzy rozwiedli się za granicą i mieli tylko zagraniczny wyrok rozwodowy, w świetle prawa polskiego, byli w Polsce nadal mężami swoich żon. Zagraniczne wyroki rozwodowe musiały zostać najpierw uznane w Polsce przez właściwy Sąd Okręgowy w postępowaniu sądowym.
To nie prawomocny wyrok sądu zagranicznego, ale postanowienie sądu polskiego stanowiło podstawę dla polskiego USC do wniesienia odpowiedniej wzmianki w aktach stanu cywilnego. Należy zaznaczyć, że w wielu przypadkach była to procedura długotrwała.
Na szczęście procedura umiejscowienia rozwodu w polskich księgach stanu cywilnego została uproszczona, min. w wyniku ‘wielkiej nowelizacji’ Kodeksu postępowania cywilnego z 2009 r. Obecnie orzeczenia sądów podlegają w Polsce uznaniu z mocy samego prawa, chyba że wystąpią przesłanki negatywne określone w art. 1146 k.p.c.
W obecnym stanie prawnym zbędne jest prowadzenie postępowania delibacyjnego, tj. postępowania, którego celem jest, jak już wcześniej wspominałam, uznanie w Polsce zagranicznego orzeczenia sądowego.
Jednak każda osoba, która ma w tym interes prawny, może wystąpić do sądu z wnioskiem o ustalenie, że określone orzeczenie sądu państwa obcego podlega lub nie podlega uznaniu w Polsce (art. 1148 par. 1 k.p.c.). W takim przypadku konieczne będzie poświadczenie tłumaczenia lub sporządzenie tłumaczenia uwierzytelnionego wyroku rozwodowego przez tłumacza przysięgłego, bowiem zgodnie z art. 1147 par. 1 pkt. 3 k.p.c. osoba powołująca się na uznanie orzeczenia sądu państwa obcego jest zobowiązana przedstawić uwierzytelniony przekład na język polski dokumentów wymienionych w pkt. 1 i 2 oraz w par.2.
Szczegółowe informacje na temat uznawania zagranicznych wyroków rozwodowych znajdziesz na blogu mec. Agnieszki Swaczyny – eksperta od spraw rozwodowych.
Jeżeli interesują Cię kwestie rozwodów z obcokrajowcami polecam także poniższe wpisy mec. Katarzyny Przyborowskiej na blogu Temida jest Kobietą:
Rozwód w Polsce czy za granicą?.
Rozwód w Anglii? Rozwód w Polsce?.
P.S. Więcej informacji o tym, jak umiejscowić w Polsce wyrok rozwodowy wydany przez sąd w jednym z państw członkowskich UE znajdziesz tutaj.
Czy musisz tłumaczyć dokumenty dla sądu?
Tematyka: pisma procesowe, w sądzie
1/ Czy w procesie cywilnym należy dołączać uwierzytelnione tłumaczenia dokumentów w języku obcym?
Można dołączać, ale nie ma tutaj przymusu. Ostatecznie to sędzia przewodniczący podejmuje decyzję, czy tłumaczenie poświadczone przez tłumacza przysięgłego będzie konieczne.
2/ Czy sąd zawsze żąda, aby sporządzony w języku obcym dokument był przetłumaczony przez tłumacza przysięgłego?
Nie, sąd nie zawsze żąda, aby sporządzony w języku obcym dokument był przetłumaczony przez tłumacza przysięgłego
3/ Czy do sądu można dołączyć dokumenty w języku obcym?
Do sądu można dołączać dokumenty w j. obcym. Należy jednak pamiętać, że sąd może zażądać tłumaczenia – patrz art. 256 Kodeksu postępowania cywilnego:
Sąd może zażądać, aby dokument w języku obcym był przełożony przez tłumacza przysięgłego.
UWAGA!!! NIE WSZYSTKIE PISMA PROCESOWE MUSZĄ BYĆ TŁUMACZONE
Więcej na ten temat przeczytasz w komentarzach do wpisu na blogu na temat załączania tłumaczenia do pozwów
Czy sędzia może być tłumaczem w sprawie?
Chodzi o to, czy sędzia może być jednocześnie sędzią i tłumaczem na rozprawie? Skąd taki pomysł? Sędzia tłumaczem?
Art. 265 par. 1 Kodeksu postępowania cywilnego
Do przesłuchania świadka nie władającego dostatecznie językiem polskim sąd może przybrać tłumacza.
Jeżeli potrzebny jest tłumacz to wzywa się tłumacza przysięgłego lub biegłego. Zdecydowana większość sędziów z młodszego pokolenia zna na tyle j. angielski, że mogłaby spokojnie zrezygnować z obecności tłumacza na rozprawie, ale nigdy mi się nie zdarzyło, żeby zrezygnowano z obecności tłumacza, dlatego że sędzia zna j. angielski na tyle, że jest w stanie zrozumieć świadka.
Trochę inaczej wygląda sprawa z tłumaczeniem pisemnym. Zgodnie z art. 256 k.p.c. sąd może zażądać, by dokument w języku obcym był przetłumaczony przez tłumacza przysięgłego.
Tłumaczenia należy dokonać tylko wówczas, gdy sąd lub jedna ze stron nie znają języka, w którym sporządzono dokument – patrz Orzeczenie Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 19.05.2010 r. sygn. akt I ACa 354/10.
Odpowiedź na pytanie jest następująca: Sędzia nie może występować w roli tłumacza ustnego na rozprawie, ale może podczas rozprawy korzystać ze swoich umiejętności językowych.
Czy tłumacz w postępowaniu sądowym musi być przysięgły?
Spotkałam się ostatnio z takim pytaniem: Czy możliwy jest udział tłumacza nieprzysięgłego w postępowaniu sądowym?
To jest możliwe. Przepisy prawa sądowego dają taką możliwość.
Tłumaczem sądowym może być tłumacz, który nie jest tłumaczem przysięgłym w rozumieniu Ustawy o zawodzie tłumacza przysięgłego. Do tłumaczy takich, powołanych ad hoc do tłumaczenia w sądzie, stosuje się odpowiednio przepisy o biegłych.
Tłumacz biegły (nieprzysięgły) jest wzywany do wykonania tłumaczenia w sądzie na podstawie art. 204 par. 1 Kodeksu postępowania karnego, który stanowi, że
par. 1. Należy wezwać tłumacza, jeżeli zachodzi potrzeba przesłuchania:
1/ głuchego lub niemego, a nie wystarcza porozumienie się z nim za pomocą pisma,
2/ osoby nie władającej językiem polskim.
par. 2. Należy również wezwać tłumacza, jeżeli zachodzi potrzeba przełożenia na język polski pisma sporządzonego w języku obcym lub odwrotnie albo zapoznania oskarżonego z treścią przeprowadzanego dowodu.
par. 3. Do tłumacza stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące o biegłych.
oraz
art. 265 par. 1, 2 Kodeksu postępowania cywilnego
Do przesłuchania świadka nie władającego dostatecznie językiem polskim sąd może przybrać tłumacza.
Do tłumaczy stosuje się odpowiednio przepisy o biegłych. Pracownik organów wymiaru sprawiedliwości może pełnić obowiązki tłumacza bez składania przyrzeczenia, lecz z powołaniem się na ślubowanie służbowe.
Przepisy te są stosowane przez sądy w szczególności do tłumaczy języków rzadkich (np. języki pozaeuropejskie) oraz do tłumaczy posiadających wiedzę specjalistyczną, na przykład z zakresu techniki czy medycyny. Tłumacze przysięgli nie zawsze posiadają taką wiedzę, bowiem na egzaminie sprawdzana jest znajomość specjalistycznego języka prawniczego.
Czy uważasz, że to jest dobre rozwiązanie? Czy może na egzaminie należałoby sprawdzać także kompetencje tłumaczy przysięgłych w zakresie tłumaczenia innych języków specjalistycznych, nie tylko języka prawniczego? Czekam na Twój komentarz!
Tłumacz w postępowaniu cywilnym
O roli tłumacza przysięgłego i tłumaczeniu zeznań w postępowaniu cywilnym mowa jest w art. 256 i 265 Kodeksu postępowania cywilnego, mianowicie:
art. 256 Sąd może zażądać, aby dokument w języku obcym był przełożony przez tłumacza przysięgłego.
art. 265. par. 1. Do przesłuchania świadka nie władającego dostatecznie językiem polskim sąd może przybrać tłumacza.
par. 2. Do tłumaczy stosuje się odpowiednio przepisy o biegłych. Pracownik organu wymiaru sprawiedliwości może pełnić obowiązki tłumacza bez składania przyrzeczenia, lecz z powołaniem się na ślubowanie służbowe.
Odnośnie tłumaczenia zeznań znalazłam ostatnio ciekawe pytanie na forum Prawo na portalu Goldenline, mianowicie:
Czy tłumacz, o którym mowa w art. 265 par. 1 k.p.c. musi być tłumaczem przysięgłym?
Mając na względzie zasadę racjonalnego ustawodawcy i użycie pojęcia “tłumacz” w 265 k.p.c. (w przeciwieństwie do np. art. 256 k.p.c., gdzie mowa o “tłumaczu przysięgłym”), wydaje się, że nie. Z drugiej strony spytałam dwóch znajomych sędziów (z Olsztyna i W-wy) i każdy powiedział, że zawsze ale to zawsze w przypadku konieczności przesłuchania świadka nie władającego dostatecznie językiem polskim, wzywa tłumacza przysięgłego (w rozumieniu ustawy o zawodzie tłumacza przysięgłego). Ja uczestniczyłam w 2 rozprawach z tłumaczeniem i również w obu przypadkach tłumaczył tłumacz przysięgły.
W tę stronę to jeszcze nie ma problemu, ale co, jeśli sąd nie przybierze tłumacza przysięgłego i tłumaczenie będzie bardzo źle zrobione (np. tłumaczenie z niemieckiego na polski przez panią Krysię z biura podawczego, która w latach 80tych w NRD na saksach dwa razy była) oraz dodatkowo ma to ewidentny wpływ na treść wyroku – jest to jakiś potencjalny zarzut apelacyjny Waszym zdaniem?
Przykład z Panią Krysią z biura podawczego jest akurat nietrafiony, bo na liście Ministerstwa Sprawiedliwości jest obecnie 3800 tłumaczy przysięgłych j. niemieckiego – to najliczniejsza grupa językowa, wyprzedza nawet tłumaczy przysięgłych j. angielskiego, których wg danych na dzień dzisiejszy jest 2467. Tak, że sąd ma w czym wybierać 😉
Ale opisana wyżej sytuacja może się zdarzyć w przypadku języków z II i III grupy językowej.
Jaki Twoim zdaniem może być potencjalny zarzut apelacyjny? Pytanie głównie do prawników, ale nie tylko … może ktoś z tłumaczy znalazł się w podobnej sytuacji.
Ja w pierwszym momencie pomyślałam o zarzucie sprzeczności istotnych ustaleń sądu z treścią zebranego w sprawie materiału …, że sąd oparł się na dowodach niewiarygodnych, a odmówił wiarygodności dowodom przedstawiającym rzeczywisty stan rzeczy. Co Ty na to? Jakaś propozycja?
Stawki urzędowe dla tłumaczy przysięgłych
Tematyka: w administracji publicznej, w sądzie
Ile zarobi tłumacz przysięgły w sądzie? Różnie, są tacy którzy nie zarobią nic.
Zdanie egzaminu na tłumacza przysięgłego i wpisanie na listę tłumaczy przysięgłych Ministerstwa Sprawiedliwości, która jest ogólnie dostępna w Internecie nie daje gwarancji, że TP dostanie zlecenie z sądu, prokuratury i Policji.
Tłumacze przysięgli nie są pracownikami sądów, prokuratury i Policji w rozumieniu art. 2 Kodeksu pracy, mianowicie pracownikiem jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę.
Podkreślam to, ponieważ często spotykam się z niezrozumieniem instytucji tłumacza przysięgłego. Oto niektóre z pytań od ‘zdezorientowanych obywateli’: Dlaczego w Urzędzie Stanu Cywilnego nie ma tłumacza przysięgłego? Powinien być na miejscu. Skandal! Dajcie spokój, żeby w sądzie nie było tłumacza przysięgłego? Sąd powinien zatrudnić tłumacza przysięgłego! Dlaczego w sekretariacie tego Wydziału nie pracuje tłumacz przysięgły, przecież tu jest tyle pracy?
A teraz a propos stawek sądowych, albo trafniej stawek urzędowych.
Stawki wynagrodzenia za czynności tłumacza przysięgłego, wykonane na żądanie sądu, prokuratora, Policji oraz organów administracji publicznej określa Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 24 stycznia 2005 r. w sprawie wynagrodzenia za czynności tłumacza przysięgłego.
§ 2. 1. Stawki wynagrodzenia tłumacza przysięgłego za sporządzenie poświadczonego tłumaczenia wynoszą:
1) za stronę tłumaczenia na język polski:
a) z języka angielskiego, niemieckiego, francuskiego i rosyjskiego – 23 zł,
b) z innego języka europejskiego i z języka łacińskiego – 24,77 zł,
c) z języka pozaeuropejskiego posługującego się alfabetem łacińskim – 30,07 zł.
d) z języka pozaeuropejskiego posługującego się alfabetem niełacińskim lub ideogramami – 33,61 zł;
2) za stronę tłumaczenia z języka polskiego:
a) na język angielski, niemiecki, francuski i rosyjski – 30,07 zł,
b) na inny język europejski i na język łaciński – 35,38 zł,
c) na język pozaeuropejski posługujący się alfabetem łacińskim – 40,69 zł,
d) na język pozaeuropejski posługujący się alfabetem niełacińskim lub ideogramami – 49,54 zł.
2. (1) Za sporządzenie tłumaczenia – na wniosek zlecającego – w dniu zlecenia oraz w postępowaniu przyspieszonym stawki określone w ust. 1 podwyższa się o 100 %.
§ 6. 1. (2) Wynagrodzenie za tłumaczenie ustne za każdą rozpoczętą godzinę obecności tłumacza wynosi stawkę jak za stronę tłumaczenia określoną w § 2 ust. 1 i powiększoną o 30 %, a w postępowaniu przyspieszonym o 100 %.
2. Godziny obecności oblicza się od godziny, na którą tłumacz został wezwany, do godziny zwolnienia go od udziału w czynności.
Powyższych stawek nie stosuje się (obligatoryjnie) do tłumaczeń wykonywanych na rzecz osób fizycznych i firm. Zgodnie z art. 16. 1. Ustawy o zawodzie tłumacza przysięgłego wynagrodzenie za czynności tłumacza przysięgłego ustala, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, umowa ze zleceniodawcą lub zamawiającym wykonanie oznaczonego tłumaczenia.
Czy załączać tłumaczenia do pozwów?
Tematyka: pisma procesowe, w sądzie
Jeden z czytelników zadał mi kiedyś pytanie: Czy mogę dołączyć dokumenty w języku obcym i przetłumaczyć je dopiero wtedy, gdy zajdzie taka potrzeba, czy tłumaczenie musi być od razu dołączone do pozwu (zakładam, że dokument jest załącznikiem do pozwu)?
W postępowaniu sądowym udział tłumacza w związku z koniecznością przetłumaczenia pism sądowych, zapoznania oskarżonego z treścią przeprowadzonego dowodu i przesłuchania świadków, którzy nie posługują się językiem polskim został unormowany w przepisach Kodeksu postępowania karnego i Kodeksu postępowania cywilnego. Oprócz ogólnych unormowań kodeksowych istnieje szereg innych przepisów, które nakładają na obywateli obowiązek dokonania tłumaczenia przez tłumacza przysięgłego. Przepisy te dotyczą głównie spraw urzędowych.
Tłumaczenie musi zostać od razu dołączone do pozwu. Dokumenty w języku obcym w postępowaniu sądowym muszą zostać przetłumaczone na język polski. Co więcej, tłumaczenie takie musi zostać uwierzytelnione przez tłumacza przysięgłego, w przeciwnym razie sąd nie uwzględni dokumentu obcojęzycznego.
Wiele osób nie wie o tym, że tłumacz przysięgły nie ma obowiązku wykonywania tłumaczenia na podstawie oryginału dokumentu. Tłumaczenie może zostać wykonane na podstawie kopii. Na sporządzonych tłumaczeniach i odpisach pism tłumacz przysięgły musi jednak stwierdzić, czy sporządził je z oryginału, czy też z tłumaczenia lub odpisu, oraz czy tłumaczenie lub odpis jest poświadczony i przez kogo.
Warto także zwrócić uwagę, że w omawianym tutaj przypadku to powód (zleceniodawca) zleca tłumaczowi przysięgłemu wykonanie tłumaczenia, a nie sąd. W związku z tym wynagrodzenie za czynności tłumacza przysięgłego ustalać będzie umowa ze zleceniodawcą lub zamawiającym na wykonanie oznaczonego tłumaczenia, a stosowane stawki będą stawkami umownymi.
Stawki urzędowe za tłumaczenie uwierzytelnione przez tłumacza przysięgłego obowiązują tylko w przypadku zleceń wykonywanych na rzecz sądu, prokuratora, Policji oraz organów administracji publicznej. Stawki urzędowe zostały szczegółowo przedstawione w Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 24 stycznia 2005 r. w sprawie wynagrodzenia za czynności tłumacza przysięgłego.
Autorka bloga
RENATA ŚWIGOŃSKA
– prawnik i tłumacz przysięgły j. angielskiego i j. niemieckiego