Jak odmówić tłumaczenia na żądanie sądu?
Witam Pani Renato,
od dłuższego czasu śledzę Pani blog, dziękuję za wszystkie praktyczne rady i informacje! Pani blog jest dla mnie nieocenionym wsparciem.
Pani Renato, moje pytanie dotyczy odmowy wykonania tłumaczenia na żądanie sądu. Otóż, 16 lipca dostałam wezwanie do stawienia się na rozprawę, która odbędzie się 7 września. Rzecz w tym, że w tym terminie jestem za granicą, lecz nie w celu wypoczynku ani wykonywania zlecenia.
Przyjmując wezwanie, nie wiedziałam, że w terminie rozprawy będę za granicą.
Chcę odmówić tłumaczenia na rozprawie, ale nie wiem jaki podać powód, obawiam się że zwykłe “przebywanie za granicą” może okazać się niedostatecznie ważną przyczyną i sąd może ukarać mnie grzywną. Czy może mi Pani coś doradzić? Jaki powód odmowy podać? Na blogu przeczytałam Pani artykuł o odmowie tłumaczenia m.in. dla sądu, w którym Pani podaję ważne przyczyny odmowy – choroba tłumacza, zdarzenia losowe, urlop. W moim przypadku nie zachodzą wymienione przez Panią okoliczności.
A jeżeli koniecznie będę musiała pojechać, to czy sąd zwróci mi koszty podróży rzędu 2300 zł (bilet lotniczy)?
Wiem, że może być trudno ustosunkować się do konkretnej sprawy, tym niemniej chciałabym zapytać jak kwestia zwrotu kosztów podróży wygląda w praktyce, jak Pani sądzi, czy sąd może przyznać taką refundację?
Wiem, że moje pytanie jest dosyć kłopotliwe, jednak mam nadzieję, że Pani udzieli mi wsparcia.
Rozumiem, że przyjęła Pani zawiadomienie o powołaniu Panią na tłumacza do tej sprawy za potwierdzeniem odbioru, bo to jest warunek, aby mówić w ogóle, że do sprawy został powołany tłumacz przysięgły. Jeżeli to były tylko uzgodnienia telefoniczne z sekretariatem sądowym, to ewentualna notatka sporządzona przez pracownika sądu nie stanowi podstawy do pociągnięcia Pani do odpowiedzialności dyscyplinarnej.
Sprawa komplikuje się, jeżeli potwierdziła Pani otrzymanie drogą pisemną postanowienia o powołaniu Panią jako tłumacza przysięgłego. Sądy wysyłają te postanowienia za potwierdzeniem odbioru. Napisała Pani: ‘przyjmując wezwanie, nie wiedziałam, że w terminie rozprawy będę za granicą’. Dla sądu to nie jest niestety argument. Zobowiązała się Pani wykonać zlecenie. Jest jednak wyjście z tej sytuacji. W moim nagraniu wideo przedstawię rozwiązanie i powiem co można w tym przypadku zrobić, także z kosztami dojazdu . Aby wysłuchać nagrania, kliknij tutaj >>>
Co zrobić gdy sędzia odmawia przysięgłemu wglądu do akt sprawy przed tłumaczeniem?
Witam Pani Renato!
W przeszłości była już Pani tak miła, by odpowiedzieć na moje pytanie dotyczące pracy TP, pozwalam więc sobie zwrócić się do Pani ponownie z taką oto wątpliwością. Niedawno otrzymałam wezwanie na swoją pierwszą rozprawę w charakterze tłumacza przysięgłego. Jak nietrudno się domyślić, wiąże się do dla mnie z dużym stresem, więc czym prędzej wybrałam się do czytelni akt, żeby dokładnie przygotować się do swojego zadania. O dziwo, sędzia odmówił wydania mi tych akt. Czemu – nie wiem, uzasadnienia brak. Zastanawiam się, czy w takiej sytuacji mogę odmówić udziału w rozprawie uzasadniając to brakiem możliwości odpowiedniego przygotowania. Uważam, że taka decyzja sędziego jest nie tylko kompletnie nielogiczna, ale także wyraża brak szacunku do tłumacza i jego pracy.
Rzeczywiście zdarza się, że sędziowie odmawiają przysięgłemu wglądu do akt. Co zrobić w takiej sytuacji? Są dwa wyjścia:
1/ odmówić udziału w rozprawie (koniecznie na piśmie!) uzasadniając to brakiem możliwości odpowiedniego przygotowania i dochowania szczególnej staranności (patrz art. 14 pkt. 1 ustawy o zawodzie tłumacza przysięgłego), lub
2/ skierować pismo do przewodniczącego wydziału o udzielenie dostępu do akt sprawy. Przykładowo piszemy:
Zważywszy na art. 14 pkt 1 ustawy o zawodzie tłumacza przysięgłego, który stanowi, że tłumacz przysięgły jest obowiązany do wykonywania powierzonych mu zadań ze szczególną starannością i bezstronnością, zgodnie z zasadami wynikającymi z przepisów prawa, zwróciłam się w dniu … do sędziego (podać imię i nazwisko) z prośbą o udzielenie mi wglądu do akt sprawy (podać sygnaturę akt!!!) , do tłumaczenia której zostałam powołana. Otrzymałam niestety decyzję odmowną. Mając jednak na względzie chęć dochowania należytej staranności w wykonywaniu swoich obowiązków ustawowych, zwracam się ponownie o udzielenie mi wglądu do akt wspomnianej sprawy.
Prośbę swą motywuję cytowanym powyżej art. 14 pkt. 1 ustawy o zawodzie tłumacza przysięgłego oraz postanowieniami Kodeksu Tłumacza Przysięgłego, znajdującymi się w dziale I Zasady etyki zawodowej, powstałymi przy udziale przedstawicieli Ministerstwa Sprawiedliwości. W paragrafie 9 wspomnianego Kodeksu Tłumacza Przysięgłego jest wyraźny zapis, że tłumacz przysięgły ma prawo zwrócić się do zleceniodawcy o udostępnienie mu materiałów umożliwiających uzyskanie lub uzupełnienie wiadomości niezbędnych do wykonania tłumaczenia, a także prawo do wystąpienia o udostępnienie mu akt sprawy, w której został powołany w postępowaniu prowadzonym przez sąd, prokuratora, Policję i organy administracji publicznej.
Jeżeli powyższe pismo nie pomoże, należy zgłosić sprawę do wydziału wizytacyjnego tego sądu. Tutaj przykładowo są namiary do wydziału wizytacyjnego sądów okręgu warszawskiego. Z reguły jednak interwencja u przewodniczącego danego wydziału pomaga.
Opisana tutaj ‘metoda’ działa. Rozmawiałam ostatnio na forum internetowym z jedną z niedawno zaprzysiężonych tłumaczek przysięgłych. Miała identyczną sytuację jak Pani. Jej też odmówiono wglądu do akt. Na moje pytanie jak sędzia umotywował odmowę, usłyszałam: Wcale jej nie umotywował. Ustami pracownicy czytelni akt poinformował tylko, że na rozprawie wystarczy tłumaczyć to co jest mówione na rozprawie. To był sędzia, który pełnił dyżur w tym konkretnym dniu, kiedy chciałam te akta zobaczyć. Wystosowałam odpowiednie pismo do przewodniczącego wydziału, w którym opisałam sytuację, jaka mnie spotkała w sądzie i zacytowałam odpowiednie przepisy Kodeksu Tłumacza Przysięgłego. Reakcja była natychmiastowa. Pismo trafiło do sędziego rozpoznającego sprawę i ten od razu zgodę mi wydał
Skąd tłumacz przysięgły ma wiedzieć jak tłumaczyć w sądzie?
Czy tłumacz przysięgły zawsze wie jak zachować się w sądzie? Oczywiście, że nie. Skąd absolwent filologii/lingwistyki lub innego kierunku miałby wiedzieć takie rzeczy – przypominam, że od 1 lipca 2011r. do egzaminu na tłumacza przysięgłego mogą przystąpić wszystkie osoby, które mają tytuł magistra, bez względu na kierunek studiów (nie ma już wymogu kształcenia podyplomowego w zakresie przekładu).
Co więcej, nowi tłumacze, zaraz po zaprzysiężeniu, nie przechodzą żadnego szkolenia w ministerstwie, które przygotowywałoby ich do współpracy z organami wymiaru sprawiedliwości i Policją, a w szkołach, gdzie uczą tłumaczyć nikt tłumaczy na praktyki do sądu nie zaprasza.
Dlatego nie zdziwiłam się, gdy dostałam poniższego e-maila od jednej z czytelniczek bloga. Posłuchajmy…
Interesuje się bardzo tłumaczeniami sądowymi. Od lat jestem tłumaczem przysięgłym j.niemieckiego. Wykonuję głównie tłumaczenia pisemne lub ustne dla firm. Kilka razy poproszono mnie z sądu o tłumaczenie na sali rozpraw, odmówiłam z obawą przed jakąś wpadką. Strasznie mnie stresuje obecność w sądzie i obawa przed popełnieniem błędu. Chciałabym prosić o pomoc. Gdzie mogłabym nabyć takiego doświadczenia lub może obejrzeć przykładowe rozprawy z udziałem tłumaczy! Będę wdzięczna za odpowiedź!
Wiem, że TEPIS wydał jakiś czas temu nagranie wideo pt. ‘Sprawa Kellgrena’, która pokazuje przebieg rozprawy w sprawie karnej. Książka ta stanowi uzupełnienie książki Janusza Poznańskiego ‘Tłumacz w postępowaniu karnym’. Książka ta, jak pisze wydawca, ma ułatwić tłumaczowi poznanie elementów prawa karnego oraz języka stosowanego w toku postępowania karnego. Wszystkie teksty zawarte w książce dotyczą fikcyjnej sprawy karnej sprawy Kellgrena i mają służyć celom szkoleniowym. Teksty te przedstawiają najważniejsze etapy postępowania przygotowawczego (na przykładzie dochodzenia) i postępowania przed sądem (przebieg rozprawy sądowej głównej). Tłumacz pozna również specyfikę przekładu wykonywanego na Policji, w prokuraturze i w sądzie, dowie się, jak reagować w różnych sytuacjach, w jakich znajdzie się podczas tłumaczenia.
Ze względu na założenie, że książka ma służyć tłumaczom różnych języków obcych świadomie zrezygnowano z przytaczania wypowiedzi cudzoziemców w języku obcym (szwedzkim) oraz z tłumaczenia na język obcy wypowiedzi polskich uczestników postępowania. W książce (a także w filmie pt. “Sprawa Kellgrena”) cudzoziemcy mówią po polsku, dzięki czemu tłumacze przygotowujący się do tłumaczenia sądowego będą mogli ćwiczyć tłumaczenie na język obcy również ich wypowiedzi. Na końcu książki zamieszczony został glosariusz prawniczych terminów i związków frazeologicznych, które wystąpiły w opisanej sprawie karnej i które są typowe także dla innych spraw. Obok haseł słownikowych w języku polskim pozostawiono wolne miejsca na wpisanie ekwiwalentów w języku obcym, dzięki czemu tłumacz ma możliwość opracowania własnego słownika. Znajdujący się w książce akt oskarżenia został opracowany przez prokuratora Wojciecha Groszczyka, a wyrok przez sędzię Jolantę Marek.
Polecam zakupienie tego nagrania wideo wszystkim kandydatom i tym przysięgłym, którzy nie mają wprawy w tłumaczeniach sądowych! Poza tym zawsze przed tłumaczeniem w sądzie można się zapoznać z aktami sprawy. To zawsze zmniejsza stres podczas tłumaczenia na sali, jeżeli tłumacz jest w temacie. Po kilku takich wystąpieniach nabierze Pani wprawy i będzie ‘śmigać’.
Życzę powodzenia!
Raport Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury z badania ankietowego na temat jakości tłumaczenia w postępowaniu karnym
Tematyka: na policji, w prokuraturze, w sądzie
O ankiecie na temat jakości tłumaczenia w postępowaniu karnym wspominałam na blogu we wrześniu. Ankietę została przeprowadzona przez Krajową Szkołę Sądownictwa i Prokuratury oraz TEPIS w dniach 1 września – 15 października wśród tłumaczy, sędziów, funkcjonariuszy policji, prokuratorów, adwokatów. Obecnie można przeczytać w Internecie ‘Raport z przeprowadzonego badania ankietowego’.
Polecam lekturę tego raportu (46 str.). Wiele wyników przeprowadzonego badania ankietowego daje do myślenia – patrz screencast powyżej.
Kiedy tłumacz przysięgły może zgodnie z prawem odmówić wykonania tłumaczenia na rzecz sądu, prokuratury, policji i organów administracji publicznej?
Tematyka: na policji, w administracji publicznej, w prokuraturze, w sądzie
Witam Pani Renato!
W wywiadzie z panią prezes TEPIS, który przeczytałam na Pani blogu, pani prezes Kierzkowska stwierdziła, że ‘prawo pozwala nam odmawiać pracy’ na rzecz sądów. Nie słyszałam o takiej możliwości, być może dlatego, że tłumaczem przysięgłym jestem od niedawna. Czy może Pani napisać na blogu kiedy tłumacz przysięgły może zgodnie z prawem odmówić wykonania tłumaczenia na rzecz sądu.
Bardzo dziękuję za e-maila. To bardzo dobre pytanie, bowiem wiele tłumaczy przysięgłych, także tych z wieloletnim stażem, nie wie, że tłumaczowi przysięgłemu przysługuje prawo odmowy wykonania tłumaczenia na rzecz sądu, prokuratury, policji i organów administracji publicznej.
Mianowicie, zgodnie z art. 15 ustawy o zawodzie tłumacza przysięgłego, tłumacz przysięgły może odmówić wykonania tłumaczenia w postępowaniu prowadzonym na podstawie ustawy, na żądanie sądu, prokuratora, policji oraz organów administracji publicznej, jeżeli zachodzą szczególnie ważne przyczyny uzasadniające odmowę.
Jakie przyczyny uzasadniają odmowę tłumaczenia?
Przykładowo:
– choroba tłumacza (potwierdzona zwolnieniem lekarskim);
– zdarzenie losowe uniemożliwiające wykonanie czynności( np. śmierć bądź pogrzeb osoby bliskiej);
– urlop.
Otrzymałem zaproszenie na tłumaczenie rozprawy przed sądem. Mam w związku z tym pytania…
Tematyka: co dalej, po zaprzysiężeniu..., vademecum tp, w sądzie
Szanowna Pani,
od tygodnia jestem tłumaczem przysięgłym języka niemieckiego i otrzymałem zaproszenie do tłumaczenia rozprawy przed sądem. Mam w związku z tym pytania:
1/ Czy po zakończeniu rozprawy muszę potwierdzić treść protokółu podpisem, pieczęcią? Nie posiadam jeszcze pieczęci.
2/Czy fakt tłumaczenia muszę potwierdzić w swoim repertorium?
3/ Czy mogę je prowadzić po prostu w formie excelowskiej tabelki w moim komputerze?
4/ W jaki sposób sad wypłaca wynagrodzenie, zawiera umowę?
5/ Czy potrzebuję mięć juz założoną działalność gospodarczą?
Dziękuję za pytanie. Moją odpowiedź na Pana pytanie umieściłam w dziale VADEMECUM TP na Forum dla Kandydatów i Tłumaczy Przysięgłych.
Tłumaczenie wyroku w sprawie karnej
Tematyka: w sądzie, wiedza prawnicza
W komparycji wyroku, który jest u Rybińskiej na str. 201, pojawia się wyrażenie ‘po rozpoznaniu bez udziału Prokuratora na posiedzeniu w dniu…’. To samo wyrażenie pojawia się w wyroku, który omawiamy w ramach bezpłatnego wsparcia on-line, z którego możesz korzystać po zapisaniu się na mój biuletyn (jeżeli jeszcze tego nie zrobiłaś , to wypełnij formularz, który znajduje się na blogu pod moim zdjęciem)
W obydwu omawianych przypadkach sprawa jest karna, ale zostaje rozpoznana bez udziału Prokuratora.
Czy jest coś, co łączy te dwa wyroki?
Jak zapewne zauważyłaś, w obu przypadkach mamy identyczny przedmiot oskarżenia – czyn z art. 178a. § 2 k.k., tj, prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości.
W obydwu przypadkach Prokurator nie brał udziału w sprawie. Dlaczego? Dlatego, że oskarżony złożył wniosek o dobrowolne poddanie się karze. Mógł złożyć taki wniosek, ponieważ prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości (art. 178a k.k.) to przestępstwo, które jest zaliczane do występków.
Jakie jeszcze inne przestępstwa zaliczamy do występków?
Do występków zalicza się m.in. takie przestępstwa jak:
– spowodowanie wypadku komunikacyjnego (art. 177 k.k.),
– prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości (art. 178a k.k.),
– przestępstwa gospodarcze (art. 296 k.k., art. 297 k.k., art. 299 k.k., art. 300 k.k.),
– działania na szkodę spółki (art. 585 k.s.h.),
– oszustwa (art. 286 k.k.),
– fałszowanie dokumentów (art. 270 k.k.),
– poświadczenie nieprawdy (art. 271 k.k.),
– przestępstwa komputerowe (art. 268a k.k., art. 269a k.k., art. 269b k.k.).
Wspomniany wniosek o dobrowolne poddanie się karze może złożyć wyłącznie oskarżony o przestępstwo zaliczane przez Kodek karny do występków. W przypadku występków oskarżony ma prawo złożyć wniosek o wymierzenie mu określonej kary.
Czy sąd zawsze uwzględni taki wniosek?
Wniosek zostanie uwzględniony, jeżeli:
- czyn zarzucany oskarżonemu jest występkiem,
- okoliczności popełnienia przestępstwa nie budzą wątpliwości,
- cele postępowania zostaną osiągnięte pomimo nieprzeprowadzenia rozprawy w całości oraz
- nie sprzeciwiają się temu prokurator oraz pokrzywdzony.
Jeżeli wyrok zostanie uwzględniony, sąd wyda wyrok skazujący bez przeprowadzania postępowania dowodowego (art. 387 k.p.k.), po rozpoznaniu sprawy bez udziału Prokuratora.
Warto o tym wiedzieć, bo wyroki dotyczące prowadzenia pojazdu w stanie nietrzeźwości pojawiają się do tłumaczenia na egzaminie na tłumacza przysięgłego.
Współpraca tłumacza przysięgłego z sędziami, prokuratorami, adwokatami, policjantami przy prowadzeniu postępowania karnego – czy jest konieczna?
Tematyka: na policji, w prokuraturze, w sądzie
Czy zajęcia w ramach doskonalenia zawodowego dotyczące zasad współpracy z sędziami, prokuratorami, adwokatami, policjantami przy prowadzeniu postępowania karnego z udziałem tłumacza są potrzebne?
YES, YES, YES!!!
TAKIE SZKOLENIE JEST NIEZBĘDNE!
…bo niby skąd tłumacz przysięgły ma takie rzeczy wiedzieć, szczególnie jeżeli jest absolwentem filologii/lingwistyki stosowanej. Tak naprawdę, całą wiedzę na ten temat nabywamy w trakcie wykonywania zawodu, a byłoby łatwiej i obyło się bez większych nieporozumień (po obu stronach), gdyby tłumacze mieli zapewnione takie szkolenia zaraz po nabyciu uprawnień zawodowych.
Na to pytanie natknęłam się wczoraj, wypełniając ankietę na temat jakości tłumaczenia w postępowaniu karnym. Ankieta została opracowana dla celów projektu Unii Europejskiej TRAFUT-Training for the Future (Szkolenie dla Przyszłości), realizowanego przez Europejskie Stowarzyszenie Tłumaczy Sądowych EULITA (European Legal Interpreters and Translators Association) wraz z Kolegium Lessiusa Uniwersytetu w Antwerpii.
Głównym celem projektu jest promowanie wdrożenia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/64/UE w sprawie prawa do tłumaczenia ustnego i pisemnego w postępowaniu karnym.
Ankieta składa się z 28 pytań i będzie dostępna do 30 września. Ankieta jest skierowana do różnych grup zawodowych. związanych z wymiarem sprawiedliwości. Być może wyniki tej ankiety, pozwolą rzeczywiście opracować zasady efektywnej współpracy tłumaczy z sędziami, prokuratorami, adwokatami i funkcjonariuszami policji.
Ankieta dla sędziów, prokuratorów, adwokatów, funkcjonariuszy policji znajduje się na stronach KRAJOWEJ SZKOŁY SĄDOWNICTWA I PROKURATURY
Ankieta dla tłumaczy przysięgłych i tłumaczy sądowych powołanych ad hoc (biegłych sądowych) znajduje się na stronach TEPISU.
Sąd żąda tłumaczenia w dwóch egzemplarzach. Co robić?
Dostałam takie pytanie od jednej z tłumaczek: Co mam zrobić? Sąd żąda tłumaczenia w dwóch egzemplarzach, a wiem, że nie płacą za wydanie poświadczonej kopii. Mogę odmówić?
Dla przypomnienia w obecnie obowiązujących przepisach nie ma mowy o przyznaniu wynagrodzenia tłumaczowi przysięgłemu za wydanie poświadczonej kopii tłumaczenia – pisałam o tym niedawno na blogu.
Zadałam podobne pytanie czytelnikom bloga. Z pomocą przyszła p. Grażyna Piesiak, tłumaczka przysięgła j. niemieckiego. Pozwolę sobie zacytować jej komenatrz do mojego pytania – uważam, że jest bardzo trafny:
Rozporządzenie w sprawie wynagrodzenie dla TP nie przewiduje czynności zwanej „kopia”. TP takiej czynności nie wykonuje. Odmawia zatem wydania kopii w majestacie prawa tzn. powołując się na rozporządzenie.
Najlepiej w tym przypadku powołać się na obowiązujące przepisy.
Strony muszą zrozumieć wyrok sądowy
Tematyka: pisma procesowe, w sądzie
W Gazecie Prawnej czytałam ostatnio ciekawy wywiad z Aleksandrą Rutkowską, sędzią Sądu Rejonowego dla Wrocławia Śródmieście, laureatką konkursu na najlepsze uzasadnienie sędziowskie zorganizowanego przez polską sekcję Międzynarodowej Komisji Prawników.
Na pytanie czy sędziowie powinni posługiwać się hermetycznym językiem prawniczym albo kiedy jest to dopuszczalne sędzia odpowiada:
Nie ma możliwości uniknięcia posługiwania się językiem prawniczym. Trudną sztuką jest przełożenie języka prawniczego na język potoczny.
Święte słowa…
Często na sali sądowej jest jak w anegdocie: strona najpierw wysłuchała wyroku, a później podeszła do sędziego i zapytała, czy wygrała, czy przegrała.
Jak powinna wyglądać komunikacja z obywatelami po zakończeniu sprawy? pyta autor artykułu.
Osobiście uważam, że komunikacja z obywatelami, zarówno przed, jak i po zakończeniu sprawy, powinna odbywać się w sposób profesjonalny.
Za zrozumienie wyroku i tego ‘co dzieje się na sali sądowej’ odpowiadają zarówno pełnomocnicy stron, sędziowie, jak i tłumacze.
Każdy z nas ma odmienną rolę procesową. Ważne, abyśmy wszyscy mieli świadomość trudności komunikacyjnych jakie napotyka ‘przeciętny obywatel‘ w procesie.
Wszak ‘do tanga trzeba dwojga’…
Autorka bloga
RENATA ŚWIGOŃSKA
– prawnik i tłumacz przysięgły j. angielskiego i j. niemieckiego